Mỗi hãng lại có một tên gọi riêng cho hệ thống cân bằng điện tử của mình. Nếu Toyota, Suzuki thường gọi hệ thống kiểm soát động lực học VSC (Vehicle Stability Control) thì Mercedes-Benz, Audi, Volkswagen và Hyundai lại đặt tên hệ thống này là chương trình ổn định điện tử ESP (Electronic Stability Program). Hệ thống VSA (Vehicle Stability Assist) của Honda, VDC (Vehicle Dynamic Control) của Nissan hay ASC (Active Stability Control) của Mitsubishi cũng có chức năng tương tự.
Mercedes-Benz, Audi, Volkswagen và Hyundai đặt tên ESP cho hệ thống cân bằng điện tử.
Hệ thống cân bằng điện tử có khả năng nhận diện trước mối nguy hiểm và giúp người lái thoát khỏi các tình huống xe bị trượt ngang hoặc quăng đuôi bất ngờ.
Hệ thống này giúp xe hạn chế bị trượt trên đường trơn, đường sỏi đá hoặc giúp xe lấy lại cân bằng khi bạn “lỡ” thao tác đánh dư tay lái một cách đột ngột. Hệ thống cân bằng điện tử sẽ can thiệp và tự động chuyển hướng đi của xe giúp nó trở lại trạng thái ổn định.
Cấu tạo
Do được phát triển trên “nền” ABS và EBD nên hệ thống cân bằng điện tử ngoài viêc sử dụng các cảm biến của 2 hệ thống “con” nó còn có khả năng can thiệp vào bướm ga, hộp số để tăng hoặc giảm công suất máy. Do có vai trò lớn nên hệ thống này cũng được cấu tạo phức tạp hơn bên cạnh các hệ thống đã có sẵn như bộ xử lý ECU, cảm biến tốc độ xe, cảm biến tốc độ mỗi bánh xe.
Cảm biến bướm ga: Nhận diện vị trí bướm ga để can thiệp vào việc đóng hoặc mở.
Cảm biến áp lực phanh: can thiệp vào hệ thống dầu để tăng giảm áp lực.
Cảm biến góc lái: đo góc đánh tay lái và so sánh nó với hướng di chuyển của xe.Cảm biến chân ga: nếu tài xế đạp quá ga so với góc lái, hệ thống sẽ can thiệp để xe được cân bằng.
Cảm biến gia tốc và tỷ lệ lệch ngang thân xe: Nếu bạn vào cua quá nhanh hoặc đánh lái đột ngột làm xe mất kiểm soát, cảm biến gia tốc ngang có trách nhiệm chuyển thông tin này về cho ECU xử lý.
Nguyên lý hoạt động
ECU điều khiển sẽ đươc nhà sản xuất cài mặc định các thông số về độ trượt ngang của xe, tốc độ, góc đánh vô lăng, áp lực phanh và công suất máy, nếu ECU nhận được các thông tin vượt quá con số mặc định, hệ thống này sẽ can thiệp ngay lập tức để xe lấy lại ổn định qua sự điều chỉnh bướm ga, công suất máy và áp lực phanh.
Ví dụ, bạn vào cua nhưng đường quá trơn trượt hoặc bạn đánh lái quá tay, lúc này cảm biến gia tốc ngang, cảm biến góc lái sẽ nhận diện tình huống xe sắp bị trượt (rơi vào tình trạng dư lái hoặc thiếu lái) và báo tín hiệu về cho ECU, tại đây máy tính trung tâm sẽ ra lệnh hệ thống EBD phanh giảm tốc cả 4 bánh hoặc từng bánh riêng lẻ ở cầu trước và sau để xe lấy lại cân bằng.
Nếu tình huống được báo nghiêm trọng hơn, lúc này hệ thống sẽ “ra tay” để ngắt bướm ga, giảm công suất động cơ hoặc thay đổi thời gian đánh lửa trong bugi để giảm mô-men xoắn. Hệ thống cân bằng điện tử hiện nay đã được nâng cấp để có thể can thiệp vào cả hộp số khi cần thiết.
Giả sử trong tình huống lái xe đổ đèo, xe đang hãm bằng động cơ nhưng độ dốc lớn và tài xế sử dụng sai cấp số, khiến xe dễ bị mất kiểm soát. Hệ thống sẽ nhận diện được trước điều này và lập tức can thiệp để tăng hoặc giảm cấp số để bánh lấy lại độ bám và xe giữ được cân bằng. Nên trong một số trường hợp bạn không thể nhận ra được cân bằng điện tử đang hoạt động để hỗ trợ xe.
Khi người lái thao tác sai thì "lá bùa hộ mệnh" này là bộ phận chỉnh lại các thông số sai lệch, cho xe lấy lại cân bằng. Vì vậy có thể xem hệ thống cân bằng điện tử như một người “thầy” sữa các lỗi mà tài xế mắc phải. Đây cũng là hệ thống nhận diện trước các mỗi nguy hiểm và hoạt động đồng thời cùng với ABS, EBD để hỗ trợ đưa xe thoát khỏi tình huống khẩn cấp một cách an toàn.
>>> Hệ thống khởi hành ngang dốc và hỗ trợ đổ đèo trên ô tô hoạt động ra sao?
Theo Otos
